W celu wysyłki dużej ilość i ciężkiego towaru lub przedmiotów o dużych gabarytach trzeba skorzystać z transportu paletowego. Taką formą przesyłki posługują się różne sklepy internetowe lub producenci materiałów przemysłowych, budowlanych itp. Transport ten zalicza się do najbezpieczniejszych rodzajów przesyłania standardowych i niestandardowych ładunków. Europaleta to palety posiadająca standardowe wymiary i inne cechy ujęte w unijnych normach. Stworzono je z uwagi na potrzebę jak najlepszego wykorzystania przestrzeni magazynowej i załadunku oraz zapobiegania nielegalnej ich produkcji.
Normy, które musi spełniać europaleta EUR i EPAL
Oba rodzaje palet jeszcze do niedawna były po prostu europaletami EUR i EPAL. Do lipca 2013 r. terminy te odnosiły się do palet EUR produkowanych na licencji Polskiego Komitetu Narodowego EPAL. Organizacja ta należy do European Pallet Association EPAL. Obecnie do PKN EPAL należą producenci palet EPAL oraz firmy zajmujące się naprawą palet certyfikowanych.
Począwszy od 1 sierpnia 2013 r. produkuje się tylko palety EPAL, które są na licencji Polskiego Komitetu Narodowego EPAL. Organizacja ta nadaje licencje na produkcję palet oznaczonych wyłącznie logo EPAL.
Na uwagę zasługuje jednak fakt, iż paleta euro jest produktem markowym, a znak EUR jest prawnie zastrzeżony, dlatego podlega ochronie zgodnie z nowelizacją ustawy „Prawo własności przemysłowej” z 1 listopada 2007 roku. Standardy europalet w Polsce precyzują karty UIC:
- UIC 435-2 – dotyczy standardów produkcji płaskich palet drewnianych.
- UIC 435-4 – dotyczy napraw płaskich palet drewnianych.
Organizacja Union Internationale des Chemins de fer, czyli Międzynarodowe Towarzystwa Kolejowe właśnie ma skrót UIC. Natomiast norma europejska UNE-EN 13698-1 określa wymagania konstrukcyjne. Wszyscy wytwórcy zajmujący się produkcją europalet lub planujący rozpoczęcie jej muszą przestrzegać wymagań wymienionych kart, a także posiadać licencję. Sytuacja wygląda tak samo w przypadku napraw palet.
W Polsce jedyną organizacją, która do końca lipca 2013 r. mogła wydać pozwolenie na produkcję i naprawy europalet EUR był Polski Komitet Narodowy EPAL, który nadal zajmuje się europaletami EPAL. Począwszy od sierpnia 2013 r. organizacje UIC i EPAL zakończyły współpracę i wówczas wszystkie firmy produkujące palety na podstawie licencji EPAL straciły możliwość dalszej produkcji palet EUR.
One Brand (Jedna Marka)
W związku z zaistniałą sytuacją UIC wdrożyło w życie koncepcję „One Brand” (Jedna Marka), która zakłada, że wytwarzane w jej ramach palety można wymieniać tylko w pool-u palet EUR. Ponieważ funkcjonuje on obecnie tylko w transporcie kolejowym, jego znaczenie nie powinno mieć decydującego znaczenia dla przyszłości palet w transporcie drogowym.
Koncepcję „One Brand” wprowadzono w życie na początku 2014 roku, czyli ok. pół roku wcześniej od 1 sierpnia 2013 r., kiedy to EPAL rozwinął produkcją nowych palet, oznaczonych swoim znakiem. W Internecie podaje się , że obecnie istnieje 96 firm licencjonowanych przez EPAL.
Natomiast fachowcy twierdzą, iż pod względem użytkowym palety EPAL nie różnią się od dotychczasowo wytwarzanych europalet typu EUR. Dodatkowo zarówno nowe, jak i naprawiane palety odbiera firma upoważniona przez EPAL.
Rodzaje europalet, ich wymiary i masy oraz oznaczenia
Wymiary europalety oparte o standardy powinny wynosić 1200 × 800 mm, a masa ok. 25 kg. Nośność palety zależy od rozłożenia ładunku i wynosi ok. 1000-1500 kg. Natomiast paleta, której głównym zadaniem jest tylko izolowanie od podłoża i nie przenoszenie, wtedy tzw. jej nośność statyczna ma wartość rzędu 4000 kg. Takie palety z powodzeniem stosuje się we wszystkich magazynach również automatycznych. Ponadto można je łatwo przenosić do pojazdów transportowych przy pomocy każdego wózka.
Dzięki znormalizowanym wymiarom rozmieszczenie pojazdów w naczepach jest o wiele łatwiejsze. W przypadku kontenerów morskich lepiej wykorzystuje się ich przestrzeń dzięki takim paletom. Składowane palety o wiele łatwiej jest wyciągać i odpowiednio rozmieszczać dzięki skosom w ich górnych rogach i ostrym krawędziom prowadnic. Zalecana jest systematyczna ocenia stanu technicznego eksploatowanych palet, aby w razie konieczności wymieniać je na nowe lub naprawiać.
Europalety EPAL a EUR – wymiary
Wyróżniamy kilka rodzajów europalet EUR i EPAL oraz CP (do przewozu środków chemicznych). Jak już o tym pisano, różnic funkcjonalnych pomiędzy paletami typu EPAL a EUR nie ma np. wśród pięciu rodzajów palet EPAL można wyszukać odpowiedniki palet EUR tj.:
- Paleta płaska EPAL 1 ma wymiary 800 × 1200 mm i odpowiada standardowej palecie EUR.
- Płaskie palety EPAL 2, EPAL 3 i EPAL 6 mają wymiary 1000 × 1200 mm i odpowiadają odpowiednio palecie EUR 2, EUR 3 i EUR 6.
- Skrzyniowa paleta w standardzie EPAL odpowiada palecie skrzyniowej w standardzie EUR.
Z tego wniosek, że dla użytkownika palet, nowy standard nie będzie miał w zasadzie żadnych konsekwencji.
Dodatkowo podajemy typy i podtypy europalet najczęściej użytkowane i wybierane ze względu na określone wymiary. Są to europalety, które z punktu widzenia logistyki transportu są idealne, ponieważ posiadają wszystkie niezbędne atesty i licencje wymagane przez Europejskie Stowarzyszenie Palet EPAL. Występują pod oznaczeniami: EUR, EUR1, EPAL, a ich wymiary wynoszą: 1200 × 800 × 144 mm. Natomiast wysokość palety euro z towarem: 970 mm. Maksymalna wysokość ładunku na palecie: 1800 mm.
Europaleta – podtypy:
- EUR 6, EPAL 6 – jest mniejsza od standardowej europalety ze względu na długość oraz szerokość, wymiary: 800 × 600 × 144 mm;
- ISO, EUR 2, EPAL 2 – czyli palety przemysłowe o nieco niższej jakości, ale też w bardziej przystępnej cenie, wymiary: 1200 × 1000 × 144 mm;
- EUR 3, EPAL 3 – 9 desek blatu ułożonych jest wzdłużnie. U dołu znajdują się trzy płozy ułożone wzdłuż palety, wymiary: 1000 × 1200 × 144 mm.
Są także do dyspozycji palety dla kontenerów, palety CP (przemysł chemiczny), skrzynio palety oraz specjalistyczne nadstawki paletowe. Europalety najczęściej wykonywane są z drewna, ale na rynku istnieją też ich dobre odpowiedniki z plastiku lub aluminium.
Europaleta – oznaczenie
Europalety są wyrobami standardowymi, czyli posiadają ściśle sprecyzowane wymiary zewnętrzne i wymiary elementów składowych. Oznaczamy je tak, aby na prawym i lewym wsporniku miały napisy EUR i EPAL. Natomiast na środkowym wsporniku wymagane jest oznaczenie alfanumeryczne. Pozwala ono na poznanie producenta i powinno być zapisane według wzoru: NNN-R-MM, czyli numer licencji producenta – rok – miesiąc produkcji palety. Zaś palety wyprodukowane po 1.01.2010 r. muszą mieć oznaczenie obróbki termicznej ISPM15. Wymaga się także równe ścięcia wszystkich narożników na całej wysokości palety.
Europaleta – zabezpieczenie towaru przed przewozem
Takie zabezpieczenie dotyczy wszystkich rodzajów przesyłek, w tym także paletowych. Wymaga się, aby towar nie wystawał poza granice palety oraz nie przekraczał jej maksymalnej wysokości. Wskazane jest także zabezpieczenie produktów folią typu stretch. Natomiast narożniki powinno osłonić się specjalnie wyciętymi formami ze styropianu. Ważne jest również równomiernie rozłożone na palecie artykułów, aby cały ładunek był stabilny.
W przypadku zaś kruchych i delikatnych wyrobów należy pamiętać, żeby umieścić tę informację w widocznym miejscu na przesyłce, aby kurier ją widział. Nie mniej jednak powinno się wiedzieć, że to nadawca jest odpowiedzialny za właściwe zabezpieczenie towaru. W związku z tym powinien to zrobić solidnie. Dodatkowo ważną sprawą jest to, że tego rodzaju paczki nie mogą być wiezione do miejsc, do których nie ma łatwego dojazdu samochodem ciężarowym.
Przesyłki paletowe – europaleta
Przesyłki paletowe wyjątkowo często stosują różne firmy. Do tego rodzaju przesyłek kwalifikują się produkty o masie powyżej 31 kg.
Przykładowe towary, które szczególnie pasują do takiej wysyłki to: różne maszyny, sprzęt ogrodniczy i materiały budowlane. Dodatkowo instrumenty muzyczne, meble, sprzęt AGD i RTV, akcesoria do domu, sprzęt przemysłowy itp.
Wiadomo, że na jednej europalecie możemy umieścić wiele paczek, dzięki czemu zaoszczędzimy na jednorazowej przesyłce. Najczęściej wykorzystywane palety euro w transporcie mają wymiary 120 × 80 cm. W przypadku, gdy towar je przekracza, firma kurierska nie przyjmie paczki do transportu.
Należy zaznaczyć, że standaryzowane europalety to naprawdę dobry pomysł na jednoczesny transport licznych paczek. Należy jednak pamiętać o ich właściwym ułożeniu na tych paletach oraz zabezpieczeniu. Wówczas przewóz do punktu docelowego przebiegnie z pozytywnym skutkiem.